مهاجرانی: گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای با سه کشور اروپایی در شرایط پیچیده‌ای قرار دارد قالیباف ۳ قانون را برای اجرا به رئیس‌جمهور ابلاغ کرد بیانیه سپاه: نسخه تشکیل دو کشور فلسطینی و اسرائیلی توطئه‌ای شیطانی است طحان نظیف: نظام به مشارکت مردم در حکمرانی باور دارد / واکنش سخنگوی شورای نگهبان به برگزاری رفراندوم بازگشت دوباره طرح «تشدید مجازات جاسوسی و همکاری با رژیم صهیونیستی» به مجلس پزشکیان عازم پاکستان شد سرلشکر موسوی: برنامه آمادگی نیرو‌های مسلح در سه بازه زمانی پیش می‌رود پزشکیان: در دفاع از ایران و حمایت از مردم فلسطین استواریم پزشکیان: «تعطیلی» پاک کردن صورت مسئله است و چاره مشکل کم‌آبی نیست طحان نظیف: لایحه ساماندهی پهپاد‌های غیرنظامی به مجلس بازگشت قالیباف در ژنو: ایران با قاطعیت از سرزمین و مردم خود دفاع کرد / باید جلوی «نازی‌های قرن بیست و یکم» را بگیریم ۷ مأموریت پزشکیان برای تحول در نظام بودجه‌ریزی کشور پورجمشیدیان: امسال به زائران اربعین ارز کامل تعلق می‌گیرد/به اتباع غیرمجاز خدمات نمی‌دهیم دولت با تعطیلی یک هفته‌ای و چهارشنبه‌های تهران موافقت نکرد آغاز جلسه علنی مجلس/ ادامه بررسی لایحه حمایت از ایرانیان خارج از کشور در دستور
یادداشت اختصاصی علی قادری، کارشناس مسائل بین‌الملل؛

تغییر معادلات امنیتی منطقه پس از «بشارت فتح» 

در دوران پسا جنگ، جمهوری اسلامی ایران می‌بایست نسبت به تدوین دکترین امنیت ملی و دکترین دفاعی و نظامی خود با استفاده از تجربیات جنگ 12 روزه اقدام کند.
علی قادری؛ کارشناس مسائل بین‌الملل
تاریخ انتشار: ۰۹:۳۷ - ۲۲ تير ۱۴۰۴ - 2025 July 13
کد خبر: ۲۸۳۱۵۱

تغییر معادلات امنیتی منطقه پس از «بشارت فتح» 

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ بی شک تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا به کشورمان در خرداد ماه سال جاری در تاریخ پس از جنگ جهانی دوم بی نظیر بوده است. دو طرف که دارای زرادخانه اتمی هستند و از نظر تجهیزات و ادوات جنگی جزو پیشرفته ترین کشورهای جهان به‌شمار می‌روند، به کشوری که دهه ها درگیر تحریم های کمرشکن بوده و در سخت ترین شرایط به توسعه فن‌آوری‌های موشکی با تکیه بر توانمندی های بومی پرداخته است، حمله کردند. 

فارغ از بررسی ابعاد مختلف حمله، دلایل و بررسی تبعاتش باید گفت، این حمله سرآغاز تحول جدی در راهبردهای دفاعی و امنیتی غرب آسیا خواهد بود. به نظر می‌آید در دوران پسا جنگ، جمهوری اسلامی ایران می بایستی نسبت به تدوین دکترین امنیت ملی و دکترین دفاعی و نظامی خود با استفاده از تجربیات جنگ 12 روزه اقدام کند.

توسعه جنگ در منطقه غرب آسیا و درگیری ها در غزه موجب شده است سال 2023 و 2024 میلادی تقاضای خرید تسلیحات در غرب آسیا 18 درصد افزایش یابد

در این راستا بازیگران منطقه ای ازجمله کشورهای عرب منطقه درصدد تجهیز بیشتر خود خواهند بود و رژیم صهیونیستی به دلیل ضربات هولناکی که از جمهوری اسلامی ایران متحمل شد، تلاش خواهد کرد به تجدید نظر در راهبردهای نظامی و امنیتی خود بپردازد.

به نظر می‌آید یکی از مهم‌ترین ویژگی های چارچوب امنیتی و دفاعی غرب آسیا در دوران پسا جنگ، بی‌ثباتی راهبردی و نظامی است. بی‌ثباتی ناشی از تحولات عمیق در جوامع بشری به تبع تحولات فناورانه به دست می آید. بی‌ثباتی نظامی و راهبردی به ابهام و غیرقابل پیش‌بینی بودن ذاتی در محیط عملیاتی و فرآیندهای تصمیم‌گیری در بخش‌های نظامی و دفاعی می‌پردازد. 

بی‌ثباتی از عوامل مختلفی ازجمله اطلاعات ناقص، اقدامات دشمنان و تعامل پیچیده نیروهای سیاسی، اقتصادی و فناوری ناشی می‌شود. مدیریت بی‌ثباتی برای برنامه‌ریزی و عملیات نظامی مؤثر بسیار مهم است. به نظر می‌آید این بی‌ثباتی راهبردی در حوزه نظامی موجب توسعه ابهام و ترس در بازیگران منطقه ای شود و شاهد رقابت در خرید تسلیحات نظامی، توسعه همگرایی های نظامی و امنیتی و توسعه فعالیت‌های امنیتی و سایبری خواهد شد. 

توسعه جنگ در منطقه غرب آسیا و درگیری ها در غزه موجب شده است سال 2023 و 2024 میلادی تقاضای خرید تسلیحات در غرب آسیا 18 درصد افزایش یابد. توسعه خرید تسلیحات به‌وسیله عربستان به عنوان بالاترین بودجه نظامی منطقه (75 میلیارد دلار) که به عنوان پنجمین وارد کننده تسلیحات جهان شناخته می شود، ازجمله نمونه های این موضوع است. 

رژیم صهیونیستی یکی از تولیدکنندگان تسلیحات و از بزرگترین واردکنندگان تسلیحات از آمریکا (واردات 18 میلیارد دلاری) است. مصر، قطر، امارات، بحرین و ... نیز به دلیل بی‌ثباتی راهبردی به خرید تسلیحات از کشورهای بزرگ اقدام کرده اند. دومین جنبه از تأثیر بی‌ثباتی راهبردی و نظامی در منطقه غرب آسیا تنوع بخشی به خریداران است. 

مرکز تحقیقات بین المللی صلح استکهلم اعلام کرد، محدودیت های اعمال شده به‌وسیله غرب برای کشورهای منطقه غرب آسیا موجب روی آوردن کشورهای منطقه به خرید تسلیحات از چین و روسیه شده است و انتظار می رود این روند سال جاری میلادی ادامه یابد. به عنوان نمونه، عربستان به دلیل محدودیت های اعمال‌شده غرب برای خرید تسلیحات آمریکایی به ویژه هواپیماهای اف 35 به خرید جنگنده های پیشرفته رافال فرانسه روی آورده است.

مرکز تحقیقات بین المللی صلح استکهلم معتقد است، درباره قدرت هوایی سنتی - جت‌های جنگنده و بمب‌افکن‌های سرنشین‌دار - آن‌ها منسوخ نشده‌اند، اما تسلط شان تضعیف شده است

بی‌ثباتی نظامی موجب شده است کشورهای منطقه به خرید پهپادها و هواپیماهای بدون سرنشین اقدام کنند. این موضوع به ویژه برای کشورهایی که دارای وسعت کم هستند، اجتناب ناپذیر است، زیرا پهپادها به دلیل سادگی در ساخت، مونتاژ و هزینه های بسیار پایین و تأثیرات عمیق در میدان جنگ در برخی مواقع توانسته اند موجب برتری هوایی کشورها شوند و به عنوان یکی از گزاره هایی که می توانند سرنوشت جنگ ها را تغییر دهند، مورد توجه جدی قرار گرفته اند. 

مرکز تحقیقات بین المللی صلح استکهلم معتقد است، درباره قدرت هوایی سنتی - جت‌های جنگنده و بمب‌افکن‌های سرنشین‌دار - آن‌ها منسوخ نشده‌اند، اما تسلط شان تضعیف شده است. افزایش دقت، استقلال و مقرون‌به‌صرفه بودن سامانه‌های بدون سرنشین و موشک‌های پرسرعت به این معنی است که برتری هوایی دیگر با داشتن پیشرفته‌ترین هواپیما تضمین نمی‌شود. ما در حال ورود به میدان نبردی هستیم که در آن سرعت، پنهان‌کاری و منطق گروهی، تعیین‌کننده‌تر از نیروی بی‌رحمانه می‌شوند. 

توسعه جنگ های سایبری، بهره گیری از علوم و فناوری های نوین مانند هوش مصنوعی، لیزر و نیز توسعه شرکت‌های نوپای صنعت تسلیحاتی و موارد دیگر ناشی از بی‌ثباتی نظامی و راهبردی می تواند خطر توسعه تسلیحاتی را در منطقه غرب آسیا به دنبال داشته باشد.

با توجه به تحولات ایجاد شده در راهبرد دفاعی و امنیتی کشورهای غرب آسیا، جمهوری اسلامی نیز می بایست به بازتعریف راهبرد دفاعی و امنیتی خود با توجه به مقتضیات و تحولات منطقه ای و جهانی بپردازد.  

ارسال نظر
آخرین اخبار